'Zolang de stilte niet wordt doorbroken, komen de verhalen niet naar boven'
‘Als ik zie wat de impact van seksueel misbruik of (kinder)mishandeling is, blijft dat me voor eeuwig bij en wil ik daar ook daadwerkelijk iets tegen doen’, zegt Annet Alagbe-Speelberg. Bijna tien jaar was ze politieofficier in Amsterdam, onder andere bij de jeugd- en zedenpolitie. Sindsdien houdt het thema seksueel misbruik haar bezig en probeert ze het onderwerp op verschillende manieren aan de kaak te stellen.
Annet werkt nu al ruim twee decennia voor haar eigen bureau ‘Speelberg’, waar ze coaching, training en counseling geeft op het gebied van seksueel geweld. “Als ik tijdens trainingen vertel dat ik bij de zedenpolitie heb gewerkt, komen er tijdens de pauze of achteraf altijd meldingen vanuit de groep over situaties van misbruik of geweld.”
‘Dat is les nummer één: praat erover!’
Want als je zaken gaat benoemen, gaan andere mensen dat ook doen. Zolang de stilte niet wordt verbroken en mensen denken ‘dit gebeurt niet in mijn kerk’ of er is schaamte over het onderwerp, dan komen de verhalen niet naar boven.
Ga ervan uit dat één op de zeven mensen in jouw kerk te maken heeft gehad met geweld of misbruik. Als je niet gelooft dat het er is, dan zie je het ook niet.”
Kerken hebben geweldige kansen om vrede in gezinssituaties te laten floreren, vindt Annet. “De kerk staat bij de doop aan het begin van een nieuw leven en bij een huwelijk aan het begin van een nieuwe relatie. Breng op deze momenten gezonde relaties en geweldloos opvoeden ter sprake.”
“Ga ervan uit dat één op de zeven mensen in jouw kerk te maken heeft gehad met geweld of misbruik”
Als het aan Annet ligt, wordt er in kerken meer gepreekt over Bijbelteksten waaruit blijkt dat vrouwen voor God evenveel waard zijn als mannen en over ‘de man als hoofd van het gezin’. “Wat voor hoofd ben je als man? Een hiërarchische leider? Of probeer je dienend leiderschap na te streven zoals Jezus dat deed?”
Waar licht is, kan geen duisternis zijn
“Het is belangrijk dat situaties van seksueel misbruik en huiselijk geweld in het licht worden gebracht. Juist de kerk is in dé positie om er voor het slachtoffer te zijn. Jezus kwam ook op voor de gebrokenen van hart en geest. Mensen ontmoeten elkaar wekelijks en bouwen een relatie op.
Toch zijn er veel vrouwen die de kerk verlaten, nadat ze seksueel misbruik hebben meegemaakt. Ze voelen zich niet gesteund, gehoord of getroost”, vertelt Annet.
Haar grote hoop is dat kerken een veilig thuis zullen worden voor mensen die met dit soort trauma’s te maken krijgen. “De kerk moet haar eigen belang aan de kant zetten in plaats van misbruik en geweld onder het tapijt te schuiven.”
“Aan geweld moet zo snel mogelijk paal en perk worden gesteld”
“Het gaat kerken te vaak om het hooghouden van hun naam in plaats van de naam van God, en dat is niet de bedoeling. “
Schreeuw het van de preekstoel
Annet is een groot voorstander van preventie van geweld. “Schreeuw maar van de preekstoel dat als een man zijn vrouw slaat, de vrouw mag zeggen: ’Dat was één keer en nooit weer, want anders ga ik naar de politie’.
Vrouwen zijn vaak geneigd te denken: ‘maar hij heeft ook zijn lieve kant’. Dat is ongetwijfeld waar, maar aan geweld moet zo snel mogelijk paal en perk gesteld worden. Na één keer slaan wordt het nooit minder. Vaak juist meer en heviger. Bovendien wordt het steeds moeilijke om uit de geweldsspiraal te komen. Hoe langer het duurt, hoe groter de impact op het slachtoffer. En hoe gevaarlijker het wordt om ertegenin te gaan.”
Huisbezoeken kunnen een goede manier van preventie zijn. “Ik merk meteen aan de sfeer in huis of het koninkrijk van God wordt nagestreefd. Vreugde, vrede en gerechtigheid moeten voelbaar zijn!
Heerst de vrijheid in Christus of is er iemand die domineert in het gezin? Ik geloof dat je die voelsprieten moet ontwikkelen als dominee. Je merkt het bijvoorbeeld direct als kinderen op eieren lopen of juist laten zien dat ze zich op hun gemak voelen”, vertelt Annet.
“Vergeving vragen en geven helpt bij het verwerken van het gebeuren, zowel de dader als het slachtoffer”
Eerst heel maken wat kapot is
“Mijn missie is om het koninkrijk van God hier en nu te brengen. Gerechtigheid vind ik heel belangrijk. Het is aan het slachtoffer wanneer hij of zij klaar is om de dader te vergeven. Voordat je überhaupt gaat nadenken over vergeving, moet je eerst heel maken wat kapot is.”
Deze stap wordt volgens Annet vaak overgeslagen, wat eigenlijk niet kan. “Eén van de belangrijke karaktertrekken van God is immers Zijn verlangen naar gerechtigheid. Daar mag niet zomaar overheen worden gestapt.
Een valkuil voor kerkleiders is dat spijt aangezien wordt voor berouw. Spijt heeft een dader om de sociale consequenties die het voor hem heeft nu zijn daden aan het licht zijn gekomen. Berouw toont een dader wanneer hij niet alleen aan God en de kerkleiding vergeving vraag, maar ook aan het slachtoffer.
Dan is de timing van vergeven aan het slachtoffer. Dat moet niet gepusht worden door een ander. Vergeving vragen en geven helpt bij het verwerken van het gebeuren, zowel voor de dader als het slachtoffer.”
Vrouwen zijn geëmancipeerd en kunnen voor zichzelf opkomen
Dat wordt, merkt Annet, tegenwoordig gemakkelijk aangenomen. “Ze kunnen toch ‘nee’ zeggen? Maar mensen realiseren zich niet dat geweld tegen vrouwen veel excessiever is en meer angst losmaakt. Mannen worden ook geslagen, maar de impact is vaak kleiner en er is minder sprake van angst, omdat mannen over het algemeen lichamelijk sterker zijn.”
“Tegenwoordig wordt er meer over geweld en misbruik gepraat dan vroeger. Het lijkt erop dat seks gewelddadiger en grover is en dat de kinderen die te maken hebben met seksueel misbruik en huiselijk geweld jonger zijn. Dit heeft onder anderen te maken met de invloed die internet heeft op het onderwerp.”
De kerk moet een plek zijn waar slachtoffers hun verhaal kwijt kunnen
“Ik vind dat de kerk moet opkomen voor de zwakke en de machtelozen, zoals Jezus dat deed. Eigenlijk is het heel simpel: wat zou Jezus doen?”
In de kerk waar zij en haar gezin heengaan, hebben ze bij de voordeur een manifest hangen en de gegevens van het meldpunt van seksueel misbruik is op de deur geplakt. Ook hangt er op elke wc een toiletposter die voor bewustwording en herkenning zorgt bij zowel mannen als vrouwen.
Een kerk kan op veel vlakken iets doen
“Er is een vertrouwenspersoon aangesteld en de meldcode wordt gebruikt om te onderzoeken wat er met gevallen van huiselijk geweld gedaan moet worden. Er is een gedragscode voor de leiders die ze moeten ondertekenen wanneer ze in de bediening stappen. Daarin staat onder andere het zero tolerance-beleid voor geestelijk misbruik en seksuele relaties bij counselors en counselees.
Daarnaast zijn er bijbelstudies als ‘The first man standing’ voor mannen, staan in de tienergroepen ‘Gezonde relaties’ als onderwerp op de agenda en bij de zondagschool het thema ‘Wie is een goede vriend’.
Je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen. Mijn missie is dat het koninkrijk van God in elk gezin zichtbaar wordt. Dan hebben we al een stukje koninkrijk op aarde, en daar wil ik heel graag aan meewerken.”